دانشمندان دانشگاه لیدز متوجه شده‌اند که قطب مغناطیسی شمالی زمین سالانه در حال جابه‌جایی است و از زیر کانادا به سمت سیبری در حال حرکت است. دانشمندان اروپایی معتقدند که حالا می‌توانند با اطمینان دلیل رانش قطب مغناطیسی شمالی زمین را توضیح دهند. قطب مغناطیسی شمال زمین در سال‌های اخیر از کانادا دور شده و در حال جابجایی به سمت سیبری است.

به‌خاطر این جابه‌جایی سریع، جی‌پی‌اس‌ها و سیستم‌های ناوبری نیازمند به روزرسانی‌های مکرر و بیشتری نیاز دارد؛ از جمله این سیستم‌ها که به آپدیت نیاز دارند سرویس‌های مکان یابی هستند که در تلفن‌های همراه هوشمند وجود دارند. تیمی از محققان دانشگاه لیدز می‌گویند این رفتار با رقابت بین دو حباب مغناطیسی در لبه‌ی هسته بیرونی زمین قابل تشریح و توضیح است. تغییر جریان حرکت مواد مذاب در قسمت داخلی زمین باعث تغییر شدت جریان منفی مغناطیسی در این مناطق شده است.

دکتر فیل لیورمور در این باره این‌گونه توضیح می‌دهد که تغییر در الگوی جریان، شدت مغناطیسی بخش زیر کانادا را تضعیف کرده و قدرت بخش زیر سیبری را تا حدودی افزایش داده است. او ادامه می‌دهد: به همین دلیل است که قطب شمال موقعیت تاریخی خود را به بخش قطبی کانادا واگذار کرده و از خط روزگردان [خط بین‌المللی زمان]عبور کرده است. اما بخش شمالی روسیه اکنون در حال پیروزی در این جنگ کشش است.

قطب مغناطیسی زمین چیست؟

کره زمین در بخش بالایی سیاره سه قطب دارد. اول، قطب جغرافیایی که محور چرخش سیاره به دور خود است و تقریبا در سطح قرار دارد. دوم، قطب ژئومغناطیسی است که در بهترین مکان و موقعیتی متناسب با دو قطبی کلاسیک زمین قرار دارد و این به معناب آن است که موقعیت آن دائما در حال اندکی تغییر است. در نهایت قطب سوم هم قطب مغناطیسی شمالی است که خطوط میدان آن کاملا عمود بر سطح زمین هستند.

جابه‌جایی که محققان از آن صحبت می‌کنند توسط مورد سوم یعنی قطب مغناطیسی شمالی انجام شده است. قطب مغناطیسی نخستین بار توسط کاوشگر معروف، جیمز کلارک راس در دهه ۱۸۳۰ میلادی شناسایی شد. قطب مغناطیسی شمالی آن زمان در قلمرو نوناووت کانادا قرار داشت.

قطب مغناطیسی زمین در آن زمان با چنین سرعتی و به این اندازه در حال جابه‌جایی نبود. اما در دهه ۱۹۹۰ میلادی، این قطب به طول جغرافیایی بالاتر جابه‌جا شد و از اواخر سال ۲۰۱۷ از خط روزگردان عبور کرد. قطب معناطیسی سیاره ما با طی کردن این روند، حالا فقط چند صد کیلومتر با قطب جغرافیایی زمین فاصله دارد.

قطب مغناطیسی به حرکت خود ادامه می‌دهد؟

دکتر لیورمور و همکارانش سعی کرده‌اند با استفاده از داده‌های به‌دست آمده توسط ماهواره‌هایی که تحولات میدان مغناطیسی زمین را در ۲۰ سال گذشته اندازه‌گیری کرده‌اند، از جابه‌جایی‌های قطب مغناطیسی شمالی مدل سازی کنند.

آن‌ها وقتی دو سال پیش برای اولین بار ایده‌های خود را در کنفرانس اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا در واشنگتن مطرح کردند، گفته بودند که ممکن است این واقعه با جابه‌جایی مواد مذاب در هسته بیرونی زمین به سمت غرب در ارتباط باشد.

آخرین مدل‌سازی‌های این تیم تحقیقاتی نشان می‌دهد که قطب مغناطیسی شمالی حرکت خود را به سمت روسیه ادامه خواهد داد، اما به مرور زمان شتاب آن کند خواهد شد. در بالاترین سرعت خود این قطب ۵۰ تا ۶۰ کیلومتر در سال حرکت خواهد کرد. دانشمندان دانشگاه لیدز می‌گویند: این که آیا در آینده این قطب دوباره به عقب برمی‌گردد یا نه، چندان قابل حدس زدن نیست.

جابه‌جایی اخیر این قطب باعث شده تا مرکز اطلاعات ژئوفیزیکی ملی ایالات متحده آمریکا و سازمان زمین‌شناسی بریتانیا سال گذشته به‌روزرسانی اولیه مدل جهانی مغناطیسی را انجام دهند. این مدل نمایانگر میدان مغناطیسی زمین در کل سیاره است. این مدل در کلیه سیستم‌های ناوبری و مکان یابی از جمله تلفن‌های همراه هوشمند مدرن پیاده شده است تا خطا‌های قطب‌نما‌های محلی را اصلاح کند.

در این مطلب می‌خواهیم به سراغ ماه برویم و جالب‌ترین و شگفت انگیزترین حقایق را درباره ماه با شما در میان بگذاریم که این حقایق ممکن است نظر شما را درباره این تنها قمر زمین به کلی تغییر دهد. پس در ادامه با برترین‌ها همراه باشید.

تشکیل ماه، نتیجه یک تصادف و برخورد بوده است. دانشمندان عقیده دارند که ماه، تکه‌ای جدا شده در اثر برخورد زمین با یک جسم آسمانی به اندازه مریخ است.

ماه یک کره کاملا گرد و کروی نیست. شکل ماه بیشتر به یک تخم مرغ می‌ماند و این به خاطر نیروی جاذبه زمین است.

ماه نزدیکترین قمر سیاره‌ای به خورشید است. این موضوع به این خاطر است که عطارد و ونوس که از زمین به خورشید نزدیکترند، قمر ندارند.

ماه با میانگین قطر ۳۴۷۵ کیلومتر، پنجمین قمر بزرگ در منظومه شمسی است.خورشید گرفتگی را می‌توان هر چند وقت یک بار مشاهده نمود، اما ماه گرفتگی را تنها می‌توان هر چند صد سال یک بار مشاهده نمود.اگر به آسمان نگاه کرده باشید، احتمالا دریافته اید که ماه و خورشید هم‌اندازه به نظر می‌رسند. در حالی که خورشید، ۴۰۰ برابر بزرگتر از ماه می‌باشد. اما شگفت انگیز‌تر و عجیب‌تر این است که خورشید ۴۰۰ برابر ماه از زمین فاصله دارد! به همین خاطر است که اندازه آن‌ها یکسان به نظر می‌رسد.

اگرچه ماه به نظر روشن و تابان به نظر می‌رسد، اما قابلیت بازتاب نور خورشید ماه، سه برابر کمتر از زمین است. به همین خاطر است که در تصاویر، ماه را نسبت به زمین به صورت مصنوعی روشن‌تر نشان می‌دهند.ماه هرساله حدود ۳.۸ سانتیمتر از زمین دورتر می‌شود. در ابتدا، فاصله آن‌ها ۲۲ هزار کیلومتر بود و امروز این فاصله به ۴۰۰ هزار کیلومتر رسیده است.

ماه سبب ایجاد جزر و مد‌های بزرگ و کوچک بر روی زمین می‌شود. اثر گرانشی ماه موجب به وجود آمدن این پدیده در اقیانوس‌ها می‌شود. بلندترین پدیده‌های جز و مدی زمانی که ماه کامل است به وجود می‌آیند.تغییرات دمایی شدیدی بر روی ماه وجود دارد. در نواحی نزدیک به استوای ماه، دما به منفی ۱۷۳ درجه سانتیگراد در شب می‌رسد، در حالی که دما در همین نواحی در بعدازظهر‌ها تا ۱۲۷ درجه سانتیگراد بالا می‌رود!یک روز در ماه برابر با ۲۹ روز بر روی زمین است.

افراد بر روی زمین همیشه یک سمت ثابت از ماه را می‌بینند. میدان مغناطیسی زمین باعث می‌شود تا ماه دور محور خود، کندتر بچرخد. به همین خاطر است که مدت زمانی که ماه دور محور خود می‌چرخد با مدت زمانی که دور زمین می‌چرخد، برابر است.در سال ۱۹۵۹ میلادی بود که مردم بالاخره توانستند تا طرف دیگر ماه را به لطف تصاویری که فضاپیمای روسی «لونا ۳» گرفته بود، ببینند.

طرف دیگر ماه نسبت به طرفی که ما از ماه می‌بینیم، کوهستانی‌تر است. این موضوع را می‌توان مربوط به نیروی جاذبه زمین دانست که باعث می‌شود تا پوسته ماه در سمت قابل مشاهده آن ضخیم‌تر باشد.دهانه‌های آتشفشانی بر روی ماه به وسیله سیارک‌ها در ۴ میلیارد سال قبل به وجود آمدند. آن‌ها را هنوز هم به این خاطر می‌تواند دید، چون تغییرات زمین‌شناسی بر روی ماه مانند زمین فعال نیستند.دهانه‌های آتشفشانی ماه به نام دانشمندان، هنرمندان، محققان و در آخر به نام فضانوردان آمریکایی و روسی نام‌گذاری شده اند.بزرگترین دهانه آتشفشانی بر روی ماه به افتخار فضانورد آمریکایی، «ایتکن» نامگذاری شده است و قطر دهانه آن ۲۰۰۰ کبلومتر است. در واقع این دهانه آتشفشانی دومین دهانه بزرگ آتشفشانی در منظومه شمسی است.

در ماه آب وجود دارد، اما تمام آن در دهانه‌های آتشفشانی و در زیر زمین به صورت منجمد ذخیره شده است.بر روی ماه، ماه‌لرزه اتفاق می‌افتد که به دلیل نیروی جاذبه زمین ایجاد می‌شود.نیروی جاذبه ماه، فقط ۱.۶ برابر نیروی جاذبه زمین است. به همین دلیل اگر وزن شما بر روی زمین ۴۵ کیلوگرم باشد، شما بر روی ماه تنها ۸ کیلوگرم وزن خواهید داشت. همچنین از نظر مسافت قادر خواهید بود ۶ برابر بیشتر از زمین راه بروید و از نظر وزن تا ۶ برابر بیشتر حمل کنید.

با اینکه راه رفتن بر روی ماه راحت‌تر است، ولی خطرناکتر هم است. پای یک فضانورد در یک لباس فضانوردی سنگین هنگامی که بر روی ماه راه می‌رود تا ۱۵ سانتیمتر در خاک فرو می‌رود. همچنین پرش‌های بلند نیز می‌تواند غیر قابل کنترل و خطرناک باشند، چون سطح ماه مملوء از دهانه‌های آتشفشانی عمیق است.به خاطر نیروی جاذبه پایین، گرد و غبار قمری که شامل ذرات ریز، سخت و تیز هستند و بوی باروت می‌دهند، در سرتاسر سطح ماه وجود دارند. این پدیده موجب به وجود آمدن حالت تب برای فضانورد و موجب سوراخ شدن و خراب شدن لباس فضانوردان می‌شود.ماه نوعی اتمسفر دارد که اگزوسفر نام دارد. این لایه شامل هلیوم، نئون و آرگون است. غلظت و چگالی این لایه ۱۰میلیارد بار کمتر از آن بر روی زمین است.

نبودن اکسیژن در اتمسفر ماه باعث می‌شود تا آسمان بر روی ماه کاملا سیاه باشد. در حالی که خورشید به طور مداوم به شدت می‌تابد.به خاطر اینکه در ماه اتمسفر وجود ندارد، روز فورا به شب تغییر می‌کند. لحظات تاریک- روشن بر روی ماه وجود ندارد.برخلاف چیزی که بیشتر ما معمولا در مدرسه یاد گرفته ایم، ماه دور زمین نمی‌چرخد. بلکه زمین و ماه هر دو به دور نقطه‌ای مشترک می‌چرخند. این موضوع باعث شده بعضی از دانشمندان باور داشته باشند که ماه در واقع قمر زمین نیست.ماه تنها جرم فضایی است که تاکنون انسان توانسته است بر روی آن پا بگذارد.

۶۰۰میلیون نفر توانستند به تماشای اولین فرود انسان‌ها در تاریخ بشر بر روی ماه بنشینند.

قدرت موبایل‌های امروزی بسیار بیشتر از کامپیوتر‌هایی است که برای فرود فضاپیمای آپولو بر روی ماه استفاده شدند.بیشتر از ۴۰۰ نوع درخت که امروزه بر روی زمین رشد می‌کنند، از ماه آورده شده اند! در سال ۱۹۷۱ دانه‌ها به وسیله فضاپیمای آپولو ۱۴ به مدار ماه برده شدند و سپس به زمین بازگردانده شدند.از آخرین پرواز به ماه، ۴۷ سال می‌گذرد. با این حال ناسا در حال کار بر روی پرتاپگر‌های «اریس ۱» و «اریس ۵» است که قادر خواهند بود تا محموله‌های مختلف را بر روی ماه ببرند و بازگردند.

با اینکه نزدیک به ۵۰ سال از آخرین سفر به ماه می‌گذرد، ولی رد پای فضانوردان هنوز هم مثل روز اول پابرجاست. این موضوع به این خاطر است که نه بادی بر روی ماه می‌وزد و نه آب مایعی بر روی ماه وجود دارد تا آن‌ها را از بین ببرد.تا کنون ۱۲ نفر توانسته اند بر روی ماه قدم بگذارند. اولین نفر آن‌ها «نیل آرمسترانگ» در سال ۱۹۶۹ بود و آخرین نفر «یوجین سرنن» در سال ۱۹۷۲ بود.

منبع: BrightSide